• NIECH PAN OBDARZY CIĘ POKOJEM

Rozkwit klasztorów klariańskich

Konferencja w VII dzień nowenny do św. Klary, 8.08.2003 r.

o. Cecylian Niezgoda OFMConv
Proszę sióstr!
Wiemy, że w niecałe dwa lata po śmierci św. Franciszka protektor zakonu kardynał Rinaldo wystosował pismo do klasztoru w San Damiano, a więc do Matki Klary. w tym piśmie już wymienił 24 klasztory Ubogich Pań w Italii, a więc już z tego listu widać, że bardzo prędko rozszerzał się II Zakon św. Franciszka, nazwany później Zakonem Świętej Klary. i również bardzo prędko poza Italią, bo już w roku 1228 powstał klasztor w Pampeluna, a kilka lat później w Pradze zbudowała i założyła klasztor św. Agnieszka. Historycy mówią, że za życia św. Klary było już ok. 80 - ciu wspólnot, z tych 19 w Hiszpanii. Jakie było ich życie? z dokumentów fundacyjnych widać, że życie to było proste i ubogie, albo nawet bardzo proste i ubogie. Drugi rys to modlitwa - bardzo intensywna, ale modlitwa w duchu Kościoła i według liturgii Kościoła. Życie tych wspólnot było uporządkowane zachowaniem klauzury. Ale klauzura była ukierunkowana na wzmożenie życia chrześcijańskiego. Poza tym wewnętrznie w tych wspólnotach, relacje między siostrami były proste, mianowicie każda wspólnota była samodzielna, tak jak dzisiaj, wobec tego we wspólnocie wszystkie siostry dobrze się znały - i to właśnie pomagało tym bezpośrednim relacjom. Natomiast gdy chodzi o problemy ogólne, to wiemy, że tym problemem już od początku była sprawa własności, która potem ulegała ewolucji. i trzeba też w tym problemie ogólnym zaznaczyć, że istniał wtenczas poprawny stosunek między strukturą prawną, kanoniczną, kościelną, a Ewangelią. Już tutaj w tym problemie, takiego poprawnego stosunku między strukturą prawną a Ewangelią, widać równowagę życia pierwszych wspólnot. Mianowicie równowagę pomiędzy natchnieniem ewangelicznym, a konkretnymi sposobami realizacji Ewangelii. Tutaj była pewna różnica między wspólnotami sióstr, a wspólnotami braci mniejszych. Ponieważ bracia mniejsi nie mogli uniknąć popadnięcia w instytucje, zwłaszcza wtedy, gdy już Kościół życzył sobie ich działalności duszpasterskiej, misyjnej i jeszcze jakiejś innej. Bracia z trudem utrzymywali podstawowe wartości orędzia franciszkańskiego w tych właśnie strukturach kanonicznych. Zresztą tak jest do dzisiaj. Taką strukturą dzisiejszą jest prowadzenie parafii. Pierwsze klaryski natomiast nie musiały zapłacić takiej wysokiej ceny na rzecz mechanizmów instytucjonalnych. Mogły wyraźniej żyć duchem, czy też literą Ewangelii. Co temu sprzyjało? Oczywiście najpierw wzór św. Franciszka i św. Klary. Dalej domy ówczesne były ubogie, małe, a więc były bardziej stosowne do życia ewangelicznego. Te wspólnoty były aktywne, o bezpośrednich wewnętrznych relacjach. Ideał ewangeliczny był wtenczas u nich jasny, utrzymywany był ze stałością i wiernością. Oczywiście do tej stałości i wierności przyczyniał się pewien żeński konserwatyzm w tych wspólnotach, jak również samodzielność klasztorów, o której już wspomniałem przedtem, to znaczy, że uniknęły tych struktur organizacyjnych, którym musieli podlegać bracia mniejsi. i to pragnienie ideałów ewangelicznych i życie tymi ideałami powodowały niejako wiosenny rozkwit życia klariańskiego. i to właśnie uchroniło je przed wieloma nieużytecznymi udrękami. w tym wszystkim pulsowała niejako prawda Jezusa Chrystusa. Brat Tomasz z Celano w swojej Legendzie - życiorysie, o św. Klarze mówi najpierw w pierwszym życiorysie św. Franciszka, a później w życiorysie św. Klary, że sława Jej cnót szerzyła się wokoło. Jego słowa: za pomocą swego przykładu dziewica Klara zrodziła tak wielkie potomstwo, że zdała się spełnić wypowiedź proroka - liczniejsze są dzieci porzuconej, niż dzieci mającej męża. Oczywiście tym prorokiem był Izajasz. i również brat Tomasz z Celano wspomina, że już za życia św. Klary Jej sława docierała do innych krajów i to nawet dalekich. To przyczyniało się do konkretnego wpływu na życie wielu osób. Jak on zapisał: w świecie wzrasta zachowanie czystości, św. Klara jest przewodniczką, która otwiera drogę i przywraca aktualność stanowi dziewiczemu. Natomiast w życiorysie św. Agnieszki z Pragi, zwanym Legendą o św. Agnieszce, w rozdziale trzecim, zatytułowanym: "Jak szczęsna dziewica wstąpiła do zakonu św. Klary" - tzn. jak wstąpiła Agnieszka Praska, autor zaznacza, że za przykładem Agnieszki wiele znamienitych osób w różnych częściach Polski zaczęło budować klasztory. Bardzo liczne dziewice i wdowy wstępowały do klasztoru i żyjąc w ciele, jakby poza ciałem, prowadziły życie godne nieba. i wiemy, że tą pierwszą klaryską na ziemiach polskich była błogosławiona Salomea. Ta szczególna patronka także tego klasztoru. o niej postaram się parę słów powiedzieć jutro.
Amen.